Limonata bardağı mı, rakı kadehi mi?
Limonata içecekseniz boyutları, tasarımları, renkleri farklı sayısız bardak alternatifi var bugün. Limonata bardağı dendiğinde kimsenin aklına ortak bir görüntü gelmiyor haliyle.
Peki rakı kadehi dersek?
İşte o, neredeyse herkesin aklında aynı kadeh. İnce uzun, genellikle düz silindir şeklinde, 18 cl. hacimli bir bardak. Evet bardak, çünkü gerçek limonata bardağı aslında bugün rakı kadehi dediğimiz bardağın ta kendisi!
Limonata bardağı rakı kadehi olurken, o zamana kadar kullanılan rakı kadehleri bir bir ortadan kalkmış. Neden böyle olmuş peki? Nedir bu değişimin sebebi?
Konuya Endüstri Devrimi ile başlamayacağız ama öyle başlamak da isabetli olurdu. Çünkü hikâyenin temelinde buzdolabının günlük hayata girişi var.
Rakı malum, soğuk içilen içkilerden. Eskiden de öyleymiş ama buz lüks, herkes ulaşamıyor. Mahzenlerinde buz bulundurabilen çok az. Dağlardan buz kesip getirilirmiş ama tahmin edin güçlüğü. Getirmek ayrı, saklamak ayrı dert. İmkanı olan kıştan kar depolar, bir süre onunla idare edermiş. İşte o kar “karlık” içinde masaya gelir, rakı kadehi de onun içine oturtulurmuş. Kadehler o nedenle aşağı doğru daralan küçük kadehler. Rakı o dönemde genelde sek içildiği için, leylekboynu ya da tiryaki tabir edilen küçük kadehler revaçtaymış.
Sonrası biraz “delikli demir çıktı, mertlik bozuldu” hikâyesi gibi…
Zamanın kalburüstü mekanlarından başlayarak buz masalarda görülür olmuş. Fakat kadehler küçük! Su koymak eski adet ama buz koymak istesen o kadehe girmiyor. Çözüm limonata bardağı olarak gelmiş. İçine buz atılabilen limonata bardağı rakı kadehi olarak masalarda yerini almaya başlamış.
Sen misin yüzlerce yıllık adeti değiştiren! Protesto edilmiş. Rakı için limonata bardağı veriyor diye gitmekten vazgeçilen mekanlar olmuş. Ama ne fayda! Yeni olan daha çok işe yarıyorsa eski âdet ne kadar direnebilir?Silip süpürmüş limonata bardağı diğer alternatifleri ortadan. O kadar ki, onun bir zamanlar limonata bardağı olduğu unutulmuş, ismi de rakı kadehi olmuş. Limonata eski bardağından kovulunca, daha da büyük bardaklara iltica etmiş, eski bardağı tümüyle rakıya kalmış. Bazıları rakı bardağı demeye devam eder, bazıları da içinde rakı varken rakı kadehi der, boşken rakı bardağı der. Bazen kadeh de dense, hepimiz biliyoruz ki o aslında bir bardak. Fakat artık kesinlikle limonata bardağı değil.
