Kadehler gizlendiğinde: İçki yasağının dünyadaki tarihi
İçki yasağı deyince akla sadece ABD’deki ‘Prohibition’ geliyor ama aslında 20. yüzyılda birçok ülkede uygulandı. Kiminde yıllarca sürdü, kiminde birkaç ay…
İşte dünyadan ve Türkiye’den içki yasağı örnekleri.
-
Amerika Birleşik Devletleri (1920–1933)
ABD’de 18. Anayasa Değişikliği ile içkinin üretimi, satışı ve taşınması yasaklandı. Kaçak içki ve mafya güçlendi, yasa büyük tepki topladı. 1933’te 21. Değişiklik ile yürürlükten kaldırıldı.
-
Kanada (1918–1920)
Birinci Dünya Savaşı sırasında birçok eyalet “içki yasağı” getirdi. Ama uygulama kısa sürdü, halk ve işletmeler karşı çıktı. 1920’lerin sonunda yasaklar kademeli olarak kalktı.
-
Faroe Adaları (1907–1992)
Danimarka’ya bağlı Faroe Adaları, 85 yıl boyunca dünyanın en uzun süreli içki yasağını uyguladı. 1907’de yapılan referandumla başlayan yasak, 1992’de tamamen sona erdi.
-
Rus İmparatorluğu (1914–1923)
I. Dünya Savaşı sırasında Çarlık yönetimi yüksek dereceli içkilerin satışını durdurdu. “Kuru Yasa” olarak bilinen bu yasak, 1920’lerde Sovyetler döneminde gevşetildi ve 1925’te kaldırıldı.
-
İzlanda (1915–1935 / Bira yasağı 1989’a kadar)
1915’te tüm içkiler yasaklandı. 1935’te şarap ve sert içkiler serbest bırakıldı, ancak bira 1989’a kadar yasak kaldı. 1 Mart bugün hâlâ “Bira Günü” olarak kutlanıyor.
-
Norveç (1916–1927)
1916’da başlayan yasak, 1919 referandumuyla genişletildi. Ancak özellikle Fransa’nın şarap ihracatı baskısı ve iç tüketim nedeniyle yasa 1927’de tamamen kaldırıldı.
-
Macaristan Sovyet Cumhuriyeti (1919)
Macaristan’da kısa ömürlü Sovyet yönetimi, 21 Mart–1 Ağustos 1919 arasında içki yasağı uyguladı. Sadece birkaç ay süren en kısa yasaklardan biri oldu.
-
Finlandiya (1919–1932)
1919’da ülke çapında yasak ilan edildi. Kaçakçılık ve karaborsa arttı. 1931’de yapılan referandumda halkın %70’i yasağın kaldırılması yönünde oy kullandı. 1932’de yasak sona erdi.
-
Türkiye (1920’ler – günümüz)
Cumhuriyet’in ilk yıllarında içki üretimi ve satışı devlet tekeline alındı. 1926’da çıkarılan yasayla Tekel İdaresi kuruldu. Yasak hiç uygulanmadı ancak üretim, dağıtım ve fiyatlandırma uzun yıllar devletin kontrolünde kaldı. 2013’te yürürlüğe giren düzenlemelerle içki satışına saat sınırlaması (22.00–06.00) getirildi.
